Rekta parolo

En la rakonta literaturo rekta parolo^[1] (latine oratio recta) estas maniero laŭvorte reprodukti eldiron de rolulo. En rekta parolo aperas du partoj:

• la cita parto, prezentanta la eldiron, kaj
• la komenta-atribua parto, indikanta la eldirantan rolulon kaj ties dirmanieron (kutime per la verboj diris, demandis, respondis, ekkriis, murmuris ktp).

Malsame ol citaĵo, rekta parolo aperas kiel plena eldiro, en konkreta parol-agado kaj en konkreta situacio, kun konataj parolanto kaj aŭskultantoj.^[2] Estas 2 ĉefaj specoj de tiaj parol-agadoj:

• monologo, prezentanta la ideojn de unu rolulo, ties subjektivajn sentojn kaj strebojn;
• dialogo, kie interpuŝas pluraj eldiroj kun diversaj interesoj, vidpunktoj, motivoj.

La tempajn kaj spacajn adjektojn, la personajn pronomojn aperantajn en rekta parolo oni interpretu laŭ la situacio de la parolanto, kiu situacio kutime malsamas ol tiu de la rakontanto:

Ŝi diris: «Mi revenos morgaŭ». Sed en la sekva tago ŝi ne venis.

1. ↑ PAG, §227.
2. ↑ Kp ekzemplon pri fragmenta kaj nedifinita citaĵo ekstersituacia:

   Certe ja tiel estas, se la profetoj kaj saĝuloj de la mondo nomis la virinon «la plej bela el la floroj de la naturo» («Marta»).